20 yılı aşkındır uygulanmakta olan ve birçok farklı yerde 15 binden fazla kadına ulaşmış olan KİHEP’in (Kadının İnsan Hakları Eğitim Programı) bu kadar uzun zamandır devam edebilmesini iki önemli kesim sağlıyor: Bunlardan biri KİHEP katılımcısı kadınlar ve diğeri KİHEP eğiticilerimiz. KİHEP’e katılan kadınların her birinin önce kendi hayatlarında yarattıkları, sonra da çevrelerinden başlayarak tüm toplumu etkileyen dönüşüm, KİHEP’in en büyük gücü. Diğer yandan, KİHEP grup yönlendiricilerimizin hem programa hem de kadın dayanışmasına ve katılımcı kadınlara duydukları inanç da KİHEP için vazgeçilmez bir unsur. Bu sebeple KİHEP’i bir de katılımcıların ve eğiticilerin kendi ağzından okuyun istedik.
Kadınların KİHEP Deneyimleri
Katılımcı ve Eğiticilerin KİHEP Deneyimleri
Açıkçası kadının insan hakları eğitim programı deyince bunun muhakkak bir bilgilendirme amaçlı eğitim programı (olacağını), adı üstünde çok yararlı şeyler öğreneceğimi düşünerek hazırlıklı gittim. Ama onun çok ötesine geçti. Çok güzeldi. Sadece ben değil, bütün arkadaşlar da bu hissi duydular.
- KİHEP Katılımcısı, Ankara, 2018
KİHEP gibi çalışmalar bizim gibi alanda çalışan insanların elini inanılmaz güçlendiren, kolaylaştıran, profesyonel meslek gruplarında çalışanların da bir şekilde gündemine giren ve bir sürü insanın içsel hayatında, bir kadının şiddet ya da özel alanında yaşadığı çatışmalarla (ilgili) bir danışmanlık işlevi üstleniyor aslında.
- KİHEP Katılımcısı, Diyarbakır, 2018
Bu eğitimler sayesinde kendimin değiştiğini düşünüyorum. Çocuklarıma davranışımın değiştiğini düşünüyorum. Bende bir şey değişince çocuğum da değişiyor. Onun birlikte olduğu insanla ilişkisi daha güzel oluyor. Onların yetiştirecekleri çocuklar da… Halkadan kastettiğim bu! Bugünden yarına değişecek bir şey değil ama (KİHEP) kimin hayatına dokunursa deniz yıldızı misali o çoğalıyor.
- KİHEP Katılımcısı, Diyarbakır, 2018
Eşime karşı (iletişimimde etkili) oldu. Onu anlama, (ona) değer verme (yönünde). Eğer bir şey söylüyorsa, aslında gerçekten o an benim hoşuma gitmese de onu kırmamak için olabilir, böyle de bakalım, farklı bir yöntemmiş deyip onun da fikrine saygı duyuyorum. Bu şekilde ses yükselmiyor. Biz mutlu olunca çocuğumuz da mutlu oluyor. O zaman biz de çocuğumuza (karşı) daha verimli oluyoruz. Çocuğumun da fikrine saygı duyuyorum.
- KİHEP Katılımcısı, İstanbul, 2018
Cinsellik çok konuşulabilen, insanların kendini rahat ifade ettiği bir konu değil. Kadın kadına konuşmaya çok ihtiyaç duyulan bir alan. Diğerlerini de es geçmiyorum ama en kıymetlisi cinsellik (modülü); hem içeriğiyle hem de bunları konuşmanın ne kadar gerekli olduğunu düşündüğümüz bir başlık olduğu için.
- KİHEP Katılımcısı, Diyarbakır, 2018
KİHEP’ten sonra derdimizi çok da gözümüzde büyütmemeyi öğrendik. Benim de hikayem var, senin de var, bununla baş edecek güçteyiz.
- KİHEP Katılımcısı, İzmir, 2018
Kendimi geliştirip, etrafıma ve kendime dokunmak, haklarımı öğrenmek için program gerçekten beklentimin üstünde oldu.
- KİHEP Katılımcısı, İzmir, 2018
Benim yaşamımı etkileyen bir eğitim. Bende o kadar etki bıraktı ki, değişime neden oldu. Bunlar bende kalmamalı, ben değiştiysem başka kadınlar da değişsin. Başka kadınlara ulaşmak için eğitmen oldum.
- KİHEP Grup Yönlendiricisi, Diyarbakır, 2018
KİHEP’in bana diğer kadın mücadelesi içindeki yol-yöntemlerden farklı gelen yönü kadının tüm yaşamına dokunuyor olması.
- KİHEP Grup Yönlendiricisi, İstanbul, 2018
Hayatımın dönüm noktalarından biriydi.
- KİHEP Grup Yönlendiricisi, İzmir, 2018
Mesleki hayatımda son derece katkısı oldu. Ben kadın sığınma evlerinde çok çalıştım. Orada kadının insan hakları eğitimini almış insanlar çalışmalı diye kendimce kriter oluşturdum.
- KİHEP Grup Yönlendiricisi, Ankara, 2018
(Kadın-Erkek) şeklen eşit ama fiilen değiller. Zaten haberleri bir kere izlemeniz yeterli. Yani en basit davada mağdur ediliyor kadın. Ya da mahkeme kararlarını duyuyoruz, okuyoruz, dinliyoruz. Şimdi kadın sömürülüyor, tecavüze uğruyor, saldırıya uğruyor ama adam bir takım elbise giyiyor, bir kravat takıyor, 5 yıl alacağı yerde 2 yılda kurtuluyor. Bu, cinsiyet eşitsizliğidir.
- KİHEP Katılımcısı Eşi, İstanbul, 2018
(Eşime) bir özgüven geldi. İletişimi daha da iyi olmaya başladı. Birdenbire bir değişim oluyor. Çocuklarına karşı paylaşımın (önemini) fark etti. Bizimle, kendi alanıyla ilgili (değişimi) fark ediyoruz.
- KİHEP Katılımcısı Eşi, Diyarbakır, 2018
(Kız) kardeşim üniversiteyi bitirdi. (Üniversite mezunlarının) zaten kendine bir güveni var. (Eğitime annem ve teyzem de katıldı) Özellikle annemde bir özgüven patlaması oldu, bu eğitimi aldıktan sonra. Ben şunu yapabiliyormuşum, bunu yapabiliyormuşum (diyerek) başka şeylere yöneldi. Annem genelde kapalı kutuydu. Bir kabuk örmüştü kendine. O kabukta takılıyordu. Şimdi marketimizde çalışmaya başladı, daha da rahatladı. Çok çabuk sıyrıldı o kabuktan bu eğitimi aldıktan sonra. Yerel bir dernek var, oraya gitmeye başladı mesela. Başka bir iş olsa mesela gitmez ama dava açılacak denildiği zaman ‘ben açarım’ dedi, davacı oldu. Köyde mesela gösteri yapılacak - normalde evden çıkmaz, sevmez öyle şeyleri - şimdi gösteriye gidiyor. O yönden bayağı bir faydası oldu ona.
- KİHEP Katılımcısı Eşi ve Erkek Çocuğu, İzmir, 2018
Her yerde kendini ifade edebiliyor. Devlet dairesinde ya da hastanede ya da başka bir kurumda yapılması gereken bir şey yapılmıyorsa, sonuna kadar mücadele ederek onu elde ediyor. Bu sadece kendisi için değil, çevresinde gördüğü işini yaptıramamış (kişiler için de). Hoşuma gidiyor güçlü olması.
- KİHEP Katılımcısı Eşi, İzmir, 2018
Kadının erkek düşmanlığı olarak düşünüyordum (feminizmi). Eşimin KİHEP eğitiminden sonra (bakışım) değişti, anladım ki kadının kendi haklarına sahip çıkması.
- KİHEP Katılımcısı Eşi, İzmir, 2018
Sanırım hayır demeyi öğrenmeden büyüdüm dolayısıyla konuşmayı çok sevmekle birlikte kendimi iyi ifade edemiyordum, söylemek istediklerimi toplumda da böyle herkesin düşündüğü gibi ya da çoğul ekler kullanarak anlatıyordum. Ben böyle düşünüyorum ya da böyle istiyorum demeyi öğrendim.
- KİHEP Katılımcısı, İstanbul, 2018
Tüm kadınları kardeşim gibi gördüm. Şiddete, erken yaşta evlendirmelere daha duyarlı olduğumu fark ettim. Çevremdeki arkadaşlarıma da önerip, programa katılmalarını sağlamayı düşünüyorum.
- KİHEP Katılımcısı, İstanbul, 2018
Her kadının alması gereken bir eğitim. Haklarımız konusunda artık daha çok bilgiye sahibim bu da beni güçlü hissettirdi.
- KİHEP Katılımcısı, Kocaeli, 2018
Ben ev kadınıyım. Evde çalışmanın maliyetinin bayağı fazla olduğunu gördüm. Evdeki kadının çalışmıyor, bir şey yapmıyor, üretmiyor göründüğünü, önemsenmediğini anladım. Evde çalışan kadının emeğini görünür kılmak gerektiğini öğrendim. Ve çok önemli bir şey; bunun için de örgütlenmek gerektiğini, örgütlenmenin ne demek olduğunu, bir amaç için bir araya gelen insanların neler yapabileceklerini öğrendim.
- KİHEP Katılımcısı, İzmir, 2013
Kendi iç dünyama yolculuk başladı. Eksikliklerimi, bilinç düzeyine çıkmayan konularda farkındalığım arttı. Toplum tarafından kadın ve erkeğe yüklenen rollerin sistematik ve bilinçli bir şekilde hatta devlet tarafından desteklendiğini fark ettim. Ön yargı ve ortak bilinç kavramları gelişti. Şiddetin her türlü çeşidinin kadınlara uygulandığını fark ettim. Ve bunlarla nasıl baş edeceğimize yönelik yasal haklarla ilgili bilinçlendim.
- KİHEP Katılımcısı, İstanbul, 2018
KİHEP eğitiminde haklarımı öğrenince özgüvenim arttı, ayaklarımın üzerinde daha dik durmayı öğrendim. Kendimi daha iyi savunabiliyorum. Kendi bedenimi bir kadın olarak daha iyi tanıdım. Meğer ne çok hak ihlal ediliyormuş. Kadınların sahip olduğu ama uygulanmayan yasaları öğrendim. Aile içinde daha güçlü hissediyorum. Aile içinde fedakarlık adı altında farkında olmadan. Şiddet türlerini kendimize uyguluyormuşuz.
- KİHEP Katılımcısı, Adıyaman, 2018
İçimde sakladığım olayları gün yüzüne çıkarıp boğazımdaki düğümü çözdüm. Bunu da güvenden ve oradaki bireylerin benim gibi eğitim görmesi çok faydalı oldu. Olaylara bakış açım daha da değişti. Ben demeyi öğrendim. Her ders bana bir hediye gibi geldi. Bir olayı anlattığımda herkes dinliyor ve yorum yapılmıyordu. Sanki yıllardır anlatmak isteyip ya da düşünüp de dile getiremediğimiz şeyler vardır ya. Ben işte bu ben bunları düşünüp tasarlamıştım dedim. 16 hafta terapi gördüm. Şu an çok mutlu ayrılıyorum.
- KİHEP Katılımcısı, Ankara, 2018
Kadının İnsan Hakları Derneği’nin geliştirdiği Kadının İnsan Hakları Eğitim Programı’nı (KİHEP), Marmaris Belediyesi Kent Kadın Konseyi Meclisi şemsiyesi altında yürütüyoruz. Türkiye’nin doğusu, batısı, kuzeyi, güneyi ayırmadan; din, dil, ırk farkı gözetmeden, eğitim durumuna bakmadan sadece KADIN olarak bir araya gelerek ne yapabiliriz? Hem sorgulamak, hem eğlenmek, hem düşünmek, hem fikir alışverişi yapmak için bir aradayız. Aramıza katılmak isteyenleri seve seve davet ediyoruz. Daha güzel, daha bilinçli, daha sağlıklı günler için bir arada olmalıyız.
- KİHEP Eğiticisi, Muğla, 2011
Kadınların siyasette daha fazla daha kalabalık olması gerektiğini, örgütlenmenin kadınlar açısından daha faydalı olacağını öğrendim. Eğitimden sonra çocuklarımla iletişimim daha farklı oldu.
- KİHEP Katılımcısı, İzmir, 2011
Eğitim çok yararlı oldu. Kaba taslak bildiğim ya da bilgimin eksik olduğu kısımları tamamlama şansım oldu. Farkındalık kattı eğitim bana. Etrafımda yaşananlara, haberlerde duyduklarıma farklı bir pencereden bakma fırsatı verdi.
- KİHEP Katılımcısı, Antalya, 2012
Eğitim bana kesinlikle çok yararlı oldu. Bittiği için çok üzülüyorum. Her Perşembe günü sanki yeni bir hayata başlıyordum. Bilmediğim belki de bildiğim ama benim başıma gelmez zaten diyerek önemsemeyip dikkate almadığım birçok şeyin farkına vardım. Kendimi daha iyi tanıma fırsatı buldum. Aslında feminist bir kadın olduğumu farkettim.
- KİHEP Katılımcısı, İzmir, 2009
Bu programda çok özellerimizi paylaştık. Bunun sebebi birbirimize güvenmemiz ve saygı duymamız olduğunu düşünüyorum. Farklılıklarımızı, bakış açılarımızı, birbirimizi dinlemenin önemini, herkesin fikrine saygı duymayı öğrendim.
- KİHEP Katılımcısı, Denizli, 2008
Programa katıldıktan sonra depresyondan kurtuldum. Daha sosyal ve yeniliklere açığım ve kadın olmaktan gurur duyuyorum. Bu programı hazırlayan ve katılmamızı sağlayan herkese içtenlikle çok teşekkür ediyorum.
- KİHEP Katılımcısı, Çanakkale, 2007
Kadın hakları konusunda bilgilerim arttı. Başıma bir olumsuzluk geldiğinde nerelere bağvuracağımı biliyorum. Kendime daha iyi ifade ediyorum. Çevreme faydalı bilgili bir insanım. Özgüvenim arttı. Bu eğitimi aldığımdan dolayı kendimi şanslı sayıyorum.
- KİHEP Katılımcısı, Konya, 2009
